Πολυτεχνείο
Νοέμβρης 1973: Ημέρες εξέγερσης...
Τι συνέβη λοιπόν τον Νοέμβριο του 1973;
ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΖΕΙ!
Το σύνθημα αυτό δείχνει να έχει βρυκολακιάσει τα τελευταία χρόνια. Εχουν περάσει, άλλωστε, 39 χρόνια από εκείνη τη νύχτα της 17ης Νοεμβρίου του 1973 που το τανκ παραβιάζε την πύλη του Πολυτεχνείου. Πολλοί έχουν ξεχάσει. Και για τις νεώτερες γενιές, που γεννήθηκαν στην δεκαετία του '70, '80, '90, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου είναι τόσο μακρυνά όσο και ο πόλεμος του 1940.
Και τώρα τι κάνουμε;
Η χούντα των μαύρων συνταγματαρχών βύθισε την Ελλάδα στο σκοτάδι στις 21 Απριλίου 1967. Ολόκληρες γενιές, οι σημερινοί "σαραντάρηδες" αποκόπηκαν από τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές εξελίξεις που συνέβαιναν τότε στην Ευρώπη και στην Αμερική και συντάραξαν όλο τον κόσμο. Το καλοκαίρι του 1973 μία "φιλελευθεροποίηση" του καθεστώτος ανέλαβε να πραγματοποιήση μία κυβέρνηση υπό τον Σ πύρο Μαρκεζίνη.
- Τρίτη, 13 Νοεμβρίου 1973. Οι εφημερίδες γράφουν:
"ΟΙ ΝΕΕΣ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ. Μετά από ταλαντεύσεις και αναβολές, που έδωσαν αφορμή να κυκλοφορήση η φήμη ότι οι σχέσεις Προέδρου και Πρωθυπουργού περνούν δοκιμασία, λέγεται τώρα ότι οπωσδήποτε το Σάββατο θα εξαγγελθούν τα "πολιτικά μέτρα" της Κυβερνήσεως.
Τα μέτρα αυτά είναι, συγκεκριμένα:
1.- Ο νόμος 800 περί λειτουργίας των κομμάτων.
2.- Ο νόμος περί Τύπου.
3.- Η επέκταση της αμνηστίας σε αδικήματα που έγιναν προ της 21ης Απριλίου 1967.
Πολλοί από τους παράγοντες των κομμάτων (και της Αριστεράς) φαίνονται αποφασισμένοι να πάρουν μέρος στην "φιλελευθεροποίηση" συμμετέχοντας σε εκλογές που έχει αναγγείλει το καθεστώς. Το ερώτημα που κυριαρχεί εκείνη την εποχή μεταξύ στους πολιτικούς κύκλους είναι: και τώρα τι κάνουμε;
Κάτω ακριβώς από το ρεπορτάζ των πολιτικών εξελίξεων ο πονηρός διαφημιστής έχει έτοιμη μία λύση:
Και τώρα τι κάνουμε; Ανοιξε τον χρυσό οδηγό!
Ηταν ακριβώς η εποχή που ο ΟΤΕ πρωτοκυκλοφόρησε τον "Χρυσό Οδηγό".
Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Το κύριο θέμα των εφημερίδων αφορούσε την δίκη 17 πολιτών, που είχαν συλληφθεί μετά το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου στις 4 Νοεμβρίου.
Να και μία άλλη πρωτοσέλιδη είδηση εκείνης της μέρας:
Δραματική καταδίωξη 3 νεαρών διαρρηκτών. Είχαν αρπάξει χρηματοκιβώτιο με 1.300.000 δρχ του Ταμιευτηρίου Κουκακίου, αλλά το εγκατέλειψαν.
- Τρίτη, 13 Νοεμβρίου 1973. Στην ύλη των εφημερίδων υπάρχουν και οι εξής ειδήσεις.
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ: Η Αννα Συνοδινού στα Επιδαύρια. Λειτουργεί κανονικά και πάλι το στούντιο "Λήδρα" με το συγκρότημα του Γιάννη Μαρκόπουλου. Η Μαίρη Χρονοπούλου σε επιθεώρηση πίστας. "Η ΜΕΛΙΝΑ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ", μ' αυτό το τιτλάκι δημοσιεύεται στην χθεσινή "Φρανς-Σουάρ", η είδηση πως η Μελίνα Μερκούρη έγραψε σε δίσκο 2 ελληνικά λαϊκά τραγούδια. Το Βερολίνο χειροκροτεί την Αγνή Μπάλτσα.
ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ: Τσάϊ των μελών του Λυκείου Ελληνίδων, στο πιάνο η Λ. Παπά. Διάλεξη στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Ε. Ντεζαλέ με θέμα: "Ο προεμπρεσιονισμός, ο Κορό και η σχολή της Μπαρμπιζόν". Επίδειξη ανδρικής και γυναικείας μόδας για τον εφετεινό χειμώνα του Σπύρου Μαυρίδη και της Αννας Κατραμάτου.
ΑΘΛΗΤΙΚΑ: Πληροφορούμεθα ότι ο Ολυμπιακός δίνει 9.000.000 για ένα σέντερ-φορ. Η Καστοριά διαμαρτύρεται. Ο Κόβατς καλεί τον Αργυρούδη στην β' εθνική ομάδα Γαλλίας. Ο ομογενής κυνηγός της ΑΕΚ Γιάννης Φανής επιστρέφει σήμερα από το Μοντεβιδέο.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ. Νέοι περιορισμοί στην κανάλωση πετρελαιοειδών από πολλές ευρωπαϊκές χώρες για να μη περάσουν το χειρότερο χειμώνα των τελευταίων δεκαετιών. Κατετέθησαν στο δικαστήριο δύο σχέδια πραξικοπήματος από ένοπλες ομάδες του Γράβα. Μετά την αποτυχία του Ετζεβίτ ο Ντεμιρέλ ανέλαβε να σχηματίση κυβέρνηση. Στο Γουωτεργκέητ το Κρεμλίνο υποστηρίζει τον Νίξον.
Ολα δείχνουν ότι βαδίζουμε ομαλά για την εξαγγελία των "πολιτικών μέτρων", που ο Σ. Μαρκεζίνης έχει προγραμματίσει για το... Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 1973.
Δικτάτωρ καλεί...Θανάση
- Τετάρτη, 14 Νοεμβρίου 1973. Τα πρωτοσέλιδα καταγράφουν την επικαιρότητα:
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ, 11 ΤΟ ΠΡΩΙ ΟΙ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ. Στόχος: Να πεισθή η αντιπολίτευση ότι θα διεξαχθούν αδιάβλητες εκλογές. Ανένδοτη η γραμμή του πολιτικού κόσμου.
Καταγγελία του Ρόζενθαλ στο Κογκρέσσο. Η πολιτική της Αμερικής στην Ελλάδα υπαγορεύεται από επιχειρηματικά συμφέροντα.
Από την προσεχή μέτρηση θα χρεωθεί η νέα τιμή ρεύματος.
Στην υπόλοιπη ύλη της εφημερίδας διαβάζουμε:
ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ: "Μεγάλος Ερωτικός", κινηματογραφική άποψη του Παντελή Βούλγαρη πάνω στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. "Δικτάτωρ καλεί...Θανάση", του Πάνου Γλυκοφρύδη, με τους Θανάση Βέγγο, Κλειώ Σκουλούδη, Μαρία Φωκά. "Ομορφα κορίτσια στη γραμμή", του Ροζέ Βαντίμ με την Αντζι Ντίκινσον και τον Τέλλυ Σαβάλας.
Ο "θερμός χειμώνας" έφτασε... ΠΡΩΤΟΦΑΝΗΣ Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΝΥΚΤΕΡΙΝΑ ΚΕΝΤΡΑ. Δεν γλεντάει πια η μεσαία τάξη.
ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ. Ευκαιρία. Γαλάτσι τριάρι β' ορόφου, καινουργές, ετοιμοπαράδοτον, 530.000 δρχ, ευκολίαι.
ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΕΓΙΝΑΝ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΕΜΠ, ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΟΕΕ. Σήμερα στη Βιομηχανική, αύριο στην Ιατρική.
Ολα δείχνουν ότι βαδίζουμε ομαλά για τις εξαγγελίες του Μαρκεζίνη το... Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 1973.
Που πάμε;
- Πέμπτη, 15 Νοέμβρη 1973.
Εφημερίδα "Η ΒΡΑΔΥΝΗ". Κύριος τίτλος: ΣΤΟΧΟΣ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ του πρωθυπουργού κ. Σπ. Μαρκεζίνη. Ανέφικτος όμως η αναθεώρηση.
Πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο. Τίτλος: ΠΟΥ ΠΑΜΕ; "Χρονοδιάγραμμα... στοχοδιάγραμμα... οργανοδιάγραμμα... λέξεις... λέξεις... λέξεις, Και εξέλιξις ουδεμία".
Δεν φαίνεται ν' αλλάζει κάτι. Κάτι δευτερεύοντες όμως τίτλοι αναγγέλουν:
- ΒΗΜΑ: Εις το Πολυτεχνείον. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΜΕΧΡΙΣ ΑΡΓΑ ΤΗΝ ΝΥΚΤΑ. Η σύγκλητος έκλεισε επί τριήμερον την Ανωτάτην Εμπορικήν.
- ΒΡΑΔΥΝΗ: Ολονύκτιοι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σπουδαστών. 3.000 ΦΟΙΤΗΤΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΚΛΕΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ.
- ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ: Μαχητική εκδήλωση συνεχίζεται από 24ώρου. ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΑΙ ΚΑΤΕΛΑΒΟΝ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ. Η αστυνομία παρέμεινε σε μεγάλη απόσταση.
"Αι χθεσιναί εκδηλώσεις ήρχισαν περί την 11ην π.μ. με την συγκέντρωσιν 2.000 περίπου φοιτητών εις το Πανεπιστήμιον εξ αφορμής κυρίως των προσφάτων κυβερνητικών μέτρων, τα οποία κρίνονται ως ημίμετρα και του παμφοιτητικού αιτήματος, όπως διενεργηθούν το συντομώτερον αδιάβλητοι αρχαιρεσίαι εις τους φοιτητικούς συλλόγους.
Οι φοιτηταί του Πανεπιστημίου μετά την συγκέντρωσιν μετέβησαν εν διαδηλώσει εις το Πολυτεχνείον, όπου εκεί ευρίσκοντο ήδη οι σπουδασταί του Ιδρύματος, οι οποίοι είχον πραγματοποιήσει τακτικάς γενικάς συνελεύσεις κατά Σχολάς.
Από της 1ης μ.μ. οι συγκεντρωθέντες τόσον εντός, όσον και εκτός του Πολυτεχνείου -περίπου 5.000- ανήρτησαν "πανώ" με φοιτητικά και αντικυβερνητικά συνθήματα, ενώ συγχρόνως διένειμαν χιλιάδας αυτογράφους προκηρύξεις.
Τας πρώτας πρωϊνάς ώρας ανεφέρθη ότι οι συγκεντρωθέντες σκοπεύουν να παραμείνουν εντός του Πολυτεχνείου και ήδη εντός της ημέρας αναμένεται να αφιχθούν εκ Πατρων 500 περίπου φοιτηταί δια να ενωθούν μετ'αυτών." (ΒΡΑΔΥΝΗ)
"Μέχρις αργά τα μεσάνυκτα χθες η περιοχή γύρω από το Πολυτεχνείο Αθηνών εδονείτο από τα πολιτικά συνθήματα 3-4.000 περίπου φοιτητών στην πρώτη μετά την 7ετία μαχητική φοιτητική συγκέντρωσι, χωρίς την επέμβσι της Αστυνομίας. Η συγκέντρωση συνεχιζόταν ως σήμερα το πρωϊ...
Νέα συνθήματα ακούσθηκαν στην χθεσινή συγκέντρωσι τα οποία απευθύνοντο αμέσως προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό. Μεταξύ αυτών ήταν:
Κάτω ο Παπαδόπουλος. Δεν σε θέλει ο λαός. Ο λαός πεινάει σε λίγο θα σας φάη. 3 και 60 παίρνετε τον λαό μας δέρνετε. Ψωμί, παιδεία, ελευθερία. Αγρότες, εργάτες και φοιτητές. Ο λαός πεινάει το Κεφάλαιο μασάει. Εξω οι Αμερικάνοι. Ο Αλλέντε ζει, κλπ." (ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ)
Παρ' όλ' αυτά τίποτα δεν δείχνει ότι ο πρωθυπουργός Μαρκεζίνης δεν θα εξαγγείλει τα "πολιτικά μέτρα" το... Σάββατο,17 Νοεμβρίου 1973.
Οι ελπίδες ανθίζουν
- Παρασκευή, 16 Νοεμβρίου 1973.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου κυριαρχεί φυσικά. Αλλά, πριν δούμε τα σχετικά ρεπορτάζ, ας αναφερθούμε στους άλλους τίτλους και τις ειδήσεις της ημέρας:
Λιτότης εις τας αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων, ανακοινώσεις την προσεχή εβδομάδα. Επετράπησαν τραγούδια του Θεοδωράκη. Από μεθαύριον Κυριακήν αρχίζουν οι περιορισμοί εις την κυκλοφορίαν των Ι.Χ. αυτοκινήτων και από 1ης Ιανουαρίου 1974 θα εφαρμοσθή η πώλησις της βενζίνης δια δελτίων. Ολυμπιακός και ΠΑΟ τα σίγουρα στάνταρ στους αγώνες της Κυριακής. Αυξάνονται τα κόμιστρα λεωφορείων και ταξί. Διευκρινήσεις για την αύξησι της τιμής του ρεύματος. Ο κ. Νίξον ομολογεί: διεπράχθησαν σφάλματα αλλά δεν παραιτούμαι. Αρχίζουν σύντομα οι συνομιλίες Αιγύπτου και Ισραήλ....
Στα πολυσέλιδα ρεπορτάζ για το "Πολυτεχνείο" διαβάζουμε:
- Κλιμακούται η έντασις των φοιτητικών εκδηλώσεων και ήδη από χθες η επικρατούσα εις την πρωτεύουσαν αναταραχή εις τον φοιτητικόν χώρον επεκτείνεται και εις άλλας πόλεις...
- ...Εχει προκαλέσει εντύπωσιν η διδομένη ιδιαιτέρα έμφασις εις τα επικρατούντα συνθήματα του τύπου "Λαοκρατία", "εξω από το ΝΑΤΟ" κλπ. Ποίοι και γιατί τα προβάλλουν; Ηδη από χθές το σύνολον των φοιτητών, οι οποίοι ευρίσκονται συγκεντρωμένοι εντός του Πολυτεχνείου απεδοκίμασαν αυτά τα συνθήματα (τα οποία αρχικώς μετεδίδοντο υπό των δύο ραδιοσταθμών του Πολυτεχνείου και ανεγράφοντο εις τα αναρτηθέντα πανώ) και ετονίζετο ότι επιδιώκεται η επισήμανσις και η εκδίωξις εκ του Πολυτεχνείου ολιγαρίθμων ομάδων, αι οποίαι δι' άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, επεχείρησαν να παρασύρουν τους φοιτητάς εις εξτρεμιστικάς ενεργείας...
- Περί την 9.30 μ.μ. χθες υπελογίσθη ότι εντός και εκτός του Πολυτεχνείου οι συγκεντρωθέντες φοιτηταί υπερέβεινον τας 15.000...
- Τους ευρισκομένους εντός του Πολυτεχνείου φοιτητάς επεσκέφθησαν χθες οι κ.κ. Κ. Μητσοτάκης, Γ. Μαγκάκης κ.α...
- Ευρύτατη δημοσιότης δίδεται υπό των ξένων ραδιοσταθμούς δια τα φοιτητικάς εκδηλώσεις των Αθηνών...
- Καίτοι, ως ανεφέρετο, εντός του Πολυτεχνείου, ευρίσκοντο ικανές ποσότητες τροφίμων, το πλήθος ηγόραζε πακέττα σιγαρέττων, κονσέρβες και άλλα είδη και τα έρριπτεν εντός του προαυλίου του Ιδρύματος...
- Τα επικρατήσαντα και χθές συνθήματα ήσαν: Ψωμί, παιδεία ελευθερία. Κάτω η χούντα. Συμπαράσταση λαέ. Γενική εξέγερση. Εξω από το ΝΑΤΟ. Εργάτη πεινάς, γιατί τους προσκυνάς. Ενας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός...
Τώρα πλέον κανείς δεν περιμένει ότι ο Μαρκεζίνης θα εξαγγείλει τα μέτρα του την επόμενη μέρα Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 1973...
Το Μεγάλο Σάββατο
- Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 1973.
ΒΗΜΑ. Τεθωρακισμένα κατήλθαν στην πόλη. ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ. Οι σημερινές πρωθυπουργικές ανακοινώσεις σχετικά με τις υπεσχημένες εκλογές πραγματοποιούνται μέσα σε μίαν ατμόσφαιρα ιδιαίτερα βαρειά και διδακτική... Στις κρίσιμες αυτές ώρες, υποδηλώνεται πόσον ασύμφορη είναι η εμμονή σε αυταρχικά καθεστώτα.
ΒΡΑΔΥΝΗ. Αίμα έρρευσε. Νεκροί και τραυματίαι κατά τας συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών-αστυνομίας. ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ ΑΖΩΣΑΝ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. ΤΗΝ 3.30 εξεκένωσαν το Πολυτεχνείον... Οι φοιτηταί ήρχισαν τότε να ψάλλουν τον Εθνικόν Υμνον και να απευθύνονται προς τα στρατιωτικά τμήματα δια των εξής συνθημάτων: Είμαστε αδέλφια σας. Είμαστε μαζί σας. Στρατός και λαός ενωμένοι.
ΤΑ ΝΕΑ. Επενέβησαν άρματα μάχης. Συλλήψεις συνεχίζοντο έως τα ξημερώματα. 4 ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ 130 ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ. Επενέβη ο στρατός και στην Θεσσαλονίκη. "Μείνετε στους δέκτες σας. Σε λίγο θα σας ανακοινώσουμε νεώτερα", αυτά είπε στις 3 παρά 15 σήμερα το πρωϊ ο εκφωνητής του αντιπροσωπευτικού πομπού των σπουδαστών του Πολυτεχνείου και δεν ακούστηκε ξανά.
ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ. Στις 3 το πρωϊ κατελήφθη το Πολυτεχνείο από τανκς και αστυνομικούς. ΜΑΧΕΣ ΜΕ 4 ΝΕΚΡΟΥΣ. Κανελλόπουλος, Μαύρος, Ζίγδης, Παπανδρέου υπέρ των διαδηλωτών. Επιθέσεις με κοκταίηλ Μολότωφ κατά υπουργείων. Οι παλαιοί πολιτικοί ακηρύχθησαν υπέρ των διαδηλωτών. Εξτρεμιστικά στοιχεία στο πεζοδρόμιο του Πολυτεχνείου. Ενα Μ48, ένα τεράστιο στρατιωτικό άρμα, κινήθηκε εναντίον της κεντρικής πύλης του Πολυτεχνείου και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα την ισοπέδωσε.
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ. Τα τανκς κατέστειλαν την εξέγερση. Νεκροί 4, ίσως 10. Φωτιές και οδοφράγματα. Επίθεσις κατά υπουργείων. Οι δύο πρώτοι νεκροί των ταραχών ανεκοινώθησαν επισήμως περί το μεσονύκτιο -είναι ένας φοιτητής και μία αλλοδαπή γυναίκα- αλλά ο αριρμός τους υπολογίζεται να είναι μεγαλύτερος. Οι φοιτηταί έβγαλαν μαζί τους και τραυματίες συναδέλφους τους από σφαίρες καουτσούκ που είχαν χρησιμοποιήσει προηγουμένως οι αστυνομικοί.
Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 1973: Ωρα 11.30 π.μ. Ο ραδιοσταθμοί μεταδίδουν: "Ανακοινούται ότι από της 11.30 πρωϊνής ώρας εκηρύχθη ο Στρατιωτικός Νόμος καθ' άπασαν την Επικράτεια. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Γεώργιος Παπαδόπουλος θα απευθύνη την 1 μ.μ. διάγγελμα προς τον ελληνικόν λαόν."
Δευτέρα, 19 Νοεμβρίου 1973: Σκόρπιοι τίτλοι από την ΒΡΑΔΥΝΗ:
- Επίσημος απολογισμός των συγκρούσεων: 9 ΝΕΚΡΟΙ, 148 ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ.
Τα χθεσινά επεισόδια.
Απαγορεύεται η δημοσίευσις ανησυχητικών ειδήσεων.
Συνελήφθησαν συνολικώς 866.
Αι εκδοθείσαι διαταγαί του Αρχηγού Εν. Δυνάμεων.
ΑΠΕΦΑΣΙΣΑΜΕΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΣΣΟΜΕΝ.
Ονόματα τραυματισθέντων. - Εις το Στρατοδικείον.
Το οργανόγραμμα.
Κλεισταί και σήμερον αι Ανώταται Σχολαί των Αθηνών. - Πρωτάθλημα ξανά την Κυριακή.
- Αύριον θα διεξαχθούν ξανά αι ιπποδρομίαι.
- Νίξον: δεν είμαι απατεών.
- Ο Ντεμιρέλ κατέθεσε την εντολή.
- Και τώρα τι κάνουμε; Ανοιξε το Χρυσό Οδηγό...
Nikos Deja Vu
nikosdejavu.tumblr.com
n1999k.blogspot.com
No comments:
Post a Comment