Nikos Deja Vu - Greece - Pontian Christmas Traditions and Carols

Έθιμα Χριστουγεννιάτικα από τον Πόντο

Χριστούγεννα στον Πόντο

Την παραμονή σταματούσαν κάθε εξωτερική δουλειά και απλά συμπλήρωναν τις τελευταίες λεπτομέρειες για τη μεγάλη γιορτή.
Τα κάλαντα τα έλεγαν τα παιδιά συνήθως το απόγευμα ή το βράδυ της παραμονής
και στις 4 το πρωί χτυπούσε η καμπάνα για να πάνε στη εκκλησία. Την ημέρα αυτή όλοι θα φορούσαν καινούργια ρούχα και παπούτσια και θα ετοίμαζαν τα πιο καλά φαγητά.
Σε πολλά μέρη έβαζαν στο τζάκι ένα κούτσουρα το «χριστοκούρ'» το οποίο άναβαν μόλις χτυπούσε η καμπάνα και θα κρατούσαν αναμμένη τη φωτιά τρεις μέρες τα «Χριστουήμερα» όπως έλεγαν τις τρεις μέρες των Χριστουγέννων.
Για γούρι σε άλλες περιοχές το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκαιγαν στην φωτιά ένα χλωρό κλαδί από απιδιά και το νέο έτος από μηλιά. Πρόσεχαν να καίγεται όρθιο και να μην πέσει γιατί πίστευαν πως θα χαλάσει το γούρι.
Από το βράδυ τα παιδιά της ευρείας οικογένειας, έκοβαν κλαδιά αχλαδιάς πού τα καβαλούσαν σαν άλογα, έφταναν στη πόρτα του σπιτιού και μπαίνοντας φώναζαν

« Χριστούγεννα και κάλαντα και φώτα και καλοχρονία
και καλοκαρδία και να ζήσει ο πατέρας και η μητέρα και όλοι οι σπιτικοί».

Μόλις έμπαιναν στο σπίτι ο πατέρας τους έδινε φιλοδώρημα μετά έπαιρνε τα φανταστικά άλογα κάρφωνε στο δήθεν στόμα τους από μια μπουκιά ψωμί και τα έβαζε κοντά στο τραπέζι, οπότε άρχιζαν το φαγητό.
Ένα σημαντικό έθιμο των Χριστουγέννων στον πόντο είναι και οι Μωμόγεροι «εποίναν τοι Μωμοέρτς», ένα σημαντικό έθιμο, για το οποίο αξίζει να μιλήσουμε σε μια επόμενη αναφορά.
Όλοι συγκεντρώνονταν σε κοινό τραπέζι στη μέση του οποίου έβαζαν ένα κλαδί μηλιάς που το έφερνε το πιο μικρό παιδί, το οποίο φιλοδωρούσαν ο παππούς και η γιαγιά, πιστεύονταν ότι έφερνε ευτυχία.
Διασώζονται τραγούδια της Χαλδίας, τα οποία παρακινούν τις νέες κοπέλες να λάβουν υπόψη τους τον γάμο, «έπαρ τη χαράν σ' ομμάτ' τα'ς».

Greek Pontian Christmas Traditions and Carols

On the eve of Christmas in Pontus, everyone would stop work and finalise the preparations for the big celebration the following day. The children would usually go from house to house singing the Christmas carols by which they were rewarded with small gifts. At 4am on Christmas day, the church bells would ring and everyone would go to church. On this day, everyone would wear their best clothes and shoes, and the finest food would have been prepared.

In many regions of Pontus, they would place a block of wood (Christokour) in the fireplace and would light it as soon as they heard the church bells ringing. The fire would be kept alight for 3 days (Christoimera), the 3 days of Christmas.  In other regions, on the eve of Christmas they would burn a fresh branch from a pear tree in the fireplace as it was considered good luck.  During New Year's, they would burn wood from an apple tree.  They would watch the piece of wood burning carefully making sure it stayed upright and not fall, as they considered this bad luck.

On the eve of Christmas, all the children from the extended family would cut branches off pear trees and would carry them back to their home pretending to be horse, galloping in the process.  Upon arriving they would enter the house shouting aloud ‘Christmas and carols and lights and a good year and kindheartedness, and bless father and mother and all the family'.
As soon as they'd enter the house, the father would give them money as a gift and then in continuing with the role play, he would place a piece of bread in their mouth, thus coaxing the children to the dinner table to eat.

Another notable custom during Christmas in Pontus was that of The Momogeri.  In this custom, they would sit at a table which at the centre a branch of an apple tree was placed, collected by the youngest child of the family.  The child was then showered with gifts by the grandfather and grandmother believing that it would bring good luck.

Nikos Deja Vu
http://n1999k.blogspot.com
http://youtube.com/nikosdejavu