Oct 2, 2012

Nikos Deja Vu - Η σφαγή στο Τλατελόλκο Μεξικό (The Tlatelolco massacre)

Η σφαγή στο Τλατελόλκο
Μεξικό, 2 Οκτωβρίου 1968
The Tlatelolco massacre

Ο στρατός  συνέλαβε χίλιους  νέους και, μη  αρκούμενος να  τους έχει με τα  χέρια ψηλά μέσα  στη βροχή, τους  ταπείνωσε  υποχρεώνοντάς  τους να μείνουν με  τα εσώρουχα.  Κάποιοι χτυπούσαν  απελπισμένα την  πόρτα της  εκκλησίας  Σαντιάγο  Τλατελόλκο, όμως  οι Φραγκισκανοί  δεν άνοιξαν

Στις 2 Οκτωβρίου 1968, μερικές μέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, στρατός και αστυνομία άνοιξαν πυρ εναντίον της φοιτητικής διαδήλωσης στην πλατεία της συνοικίας Τλατελόλκο, στην καρδιά της πόλης του Μεξικού. Οι νεκροί ήταν πάνω από 300, ωστόσο η τραγωδία αυτή παραμένει μέχρι σήμερα η ξεχασμένη ιστορία του 1968.
Στο Μεξικό το αποκαλούν «ελ 68» και σήμανε την πρώτη μεγάλη αμφισβήτηση της αυταρχικής εξουσίας του Επαναστατικού Θεσμικού Κόμματος (ΡRΙ), που βρισκόταν σχεδόν 40 χρόνια στην κυβέρνηση, και του προέδρου Γκουστάβο Ντίας Ορντάς. Το «ελ 68» άρχισε στις 22 και 23 Ιουλίου με φοιτητικές διαδηλώσεις που κατεστάλησαν βίαια από την αστυνομία. Στις 26 Ιουλίου, νέα διαδήλωση των φοιτητών στην κεντρική πλατεία Θοκάλο της πρωτεύουσας κατέληξε σε ολονύκτιες οδομαχίες. Ο φαύλος κύκλος καταστολής-ριζοσπαστικοποίησης είχε αρχίσει και τις επόμενες ημέρες οι συγκρούσεις μεταξύ των φοιτητών και των δυνάμεων της τάξης πολλαπλασιάστηκαν, με νεκρούς και τραυματίες, καθώς και συλλήψεις 1.000 διαδηλωτών.

Στη διάρκεια του Αυγούστου, το φοιτητικό κίνημα οργανώθηκε αποτελεσματικά, καθώς οι καθηγητές του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού (UΝΑΜ), με πρώτο τον πρύτανη Χαβιέρ Μπάρας Σιέρα, προστάτευσαν τους φοιτητές τους. «UΝΑΜ, ελεύθερο έδαφος της Αμερικής», διακήρυσσε μια νεαρή φωνή από τα μεγάφωνα σ΄ όλες τις σχολές του πανεπιστημίου.

Το μακελειό. Οι φοιτητές ήταν εξαιρετικά προσεκτικοί ώστε να αποφεύγουν τις συγκρούσεις, διέκοπταν πορείες όταν έβλεπαν πως υπήρχε κίνδυνος να θεωρηθούν προβοκατόρικες και είχαν υπογραμμίσει πως δεν θα εμπόδιζαν τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Όμως, ο πρόεδρος απάντησε στο Κογκρέσο απαξιώνοντάς τους και χαρακτηρίζοντάς τους απειλή για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Του απάντησαν στις 13 Σεπτεμβρίου με μια σιωπηλή πορεία 250.000 ανθρώπων που κρατούσαν πορτρέτα του Τσε, του Χο Τσι Μινχ, αλλά και του Εμιλιάνο Ζαπάτα και του Πάντσο Βίγια, ηρώων της μεξικανικής επανάστασης, κληρονόμος της οποίας υποτίθεται ότι ήταν το ΡRΙ.

Το κίνημα πνίγηκε στο αίμα στις 2 Οκτωβρίου 1968, στην πλάσα ντε λας Τρες Κουλτούρας (πλατεία των Τριών Πολιτισμών) στη συνοικία Τλατελόλκο. Πέντε ώς δεκαπέντε χιλιάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί εκεί απαντώντας σε έκκληση της Εθνικής Απεργιακής Επιτροπής και σχεδίαζαν να διαδηλώσουν προς το Εθνικό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο που είχε καταληφθεί από τις δυνάμεις ασφαλείας. Ανάμεσά τους βρίσκονταν πολλοί προβοκάτορες με πολιτικά του Τάγματος Ολύμπικο, που είχαν ένα λευκό μαντίλι ή ένα λευκό γάντι στο δεξί χέρι τους για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Στις 6.10 μ.μ., ένα ελικόπτερο πέταξε πάνω από την πλατεία και έριξε τρεις πράσινες φωτοβολίδες. Ήταν το σύνθημα προς τους προβοκάτορες και τους στρατιώτες για να ανοίξουν πυρ εναντίον του άοπλου πλήθους. Ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Ο κόσμος άρχισε να τρέχει. «Μην τρέχετε, σύντροφοι, μην τρέχετε! Ηρεμήστε. Είναι άσφαιρα τα πυρά»...

Πολλοί έπεσαν. Πυροβολισμοί και ριπές ακούγονταν συνεχώς. Σύμφωνα με τον ανταποκριτή της «Λε Μοντ» Κλοντ Κιεζμάν, ο στρατός συνέλαβε χίλιους νέους και, μη αρκούμενος να τους έχει με τα χέρια ψηλά μέσα στη βροχή, τους ταπείνωσε βάζοντάς τους να κατεβάσουν τα πανταλόνια τους. Κάποιοι χτυπούσαν απελπισμένα την πόρτα της εκκλησίας Σαντιάγο Τλατελόλκο, όμως οι Φραγκισκανοί δεν άνοιξαν. Οι στρατιώτες πυροβολούσαν στην πλάτη τους φοιτητές που προσπαθούσαν να διαφύγουν. Οι τραυματίες που έφταναν στο νοσοκομείο έφεραν τραύματα στον αυχένα, στην πλάτη, στα οπίσθια, στις γάμπες. Οι ξένοι ανταποκριτές αγανάκτησαν: «Είναι η πρώτη φορά στη μακρά σταδιοδρομία μου που βλέπω στρατιώτες να πυροβολούν εναντίον ενός πλήθους στριμωγμένου και ανυπεράσπιστου», έγραψε η Οριάνα Φαλάτσι, απεσταλμένη του περιοδικού «Εuropeo», η οποία τραυματίσθηκε μάλιστα από τρεις σφαίρες, στην πλάτη και το πόδι.

Η ντροπή του Οκτάβιο Πας

 Η σφαγή του Τλατελόλκο ήταν η αρχή μιας χωρίς προηγούμενο αποστασιοποίησης μεγάλου μέρους των διανοουμένων από το καθεστώς. Ένα από τα πιο εξέχοντα μέλη της, ο μετέπειτα νομπελίστας της Λογοτεχνίας (1991) Οκτάβιο Πας, παραιτήθηκε από τη θέση του πρεσβευτή στην Ινδία που είχε από το 1962 και διαμαρτυρήθηκε δημόσια. Στις 3 Οκτωβρίου 1968, αντέδρασε στη σφαγή στο Τλατελόλκο με το παρακάτω ποίημα:

Η σιωπή ήταν απόλυτη

Δύο χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν. Πάνω από 1.000 τραυματίσθηκαν σοβαρά. Γονείς περιφέρονταν σε νοσοκομεία και αμφιθέατρα αναζητώντας τα παιδιά τους. Στον Τύπο γνωστοποιήθηκε πως οποιαδήποτε αναφορά στη σφαγή θα αντιμετωπιζόταν ως σαμποτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο μεξικανικός στρατός καθάρισε την πλατεία από τα αίματα, συγκέντρωσε τα πτώματα, τα φόρτωσε σε αεροπλάνα και τα πέταξε στον Κόλπο του Μεξικού. Μέλη της δικαστικής αστυνομίας επισκέφθηκαν τα γειτονικά νοσοκομεία ψάχνοντας για τραυματίες· συνέλαβαν, βασάνισαν ή «εξαφάνισαν» όσους βρήκαν. «Πού πέταξαν τους νεκρούς μας; Πού, γαμώτο, πέταξαν τους νεκρούς μας»: το ερώτημα αυτό στην αρχή του βιβλίου του Τάιμπο για το 1968 είναι η ηχώ της αιματοβαμμένης χρονιάς που δεν τελείωσε ποτέ, καθώς οι νεκροί της δεν βρήκαν ποτέ δικαίωση. Σήμερα εκτιμάται ότι περισσότεροι από 300, ίσως 350 άοπλοι φοιτητές και άλλοι πολίτες σκοτώθηκαν από σφαίρες και ξιφολόγχες στην Πλατεία των Τριών Πολιτισμών. Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ και ο Μπέρναρντ Ράσελ ζήτησαν το μποϊκοτάρισμα των Ολυμπιακών. Ο Μεξικανός συγγραφέας Κάρλος Φουέντες ζήτησε επίσης μποϊκοτάζ, γράφοντας στη «Λε Μοντ» πως «ένα τανκ είναι τανκ στο Σικάγο, την Πράγα ή το Μεξικό».

Όμως η μεξικανική κυβέρνηση προχώρησε σε πλήρη συγκάλυψη της σφαγής. Στις 7 Οκτωβρίου, η επίσημη κυβερνητική έκθεση κατέληγε στο συμπέρασμα πως «ένοπλες φάλαγγες της Εθνικής Απεργιακής Επιτροπής (CΝΗ) ευθύνονται για τις τραγικές ανταλλαγές πυρών» στις 2 Οκτωβρίου.
Στις 12 Οκτωβρίου, ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, η κυβέρνηση είχε κερδίσει το στοίχημά της: η σιωπή για τη σφαγή του Τλατελόλκο ήταν απόλυτη. Οι Ολυμπιακοί του 1968 έμειναν στη μνήμη όχι για τα θύματα της «μεξικανικής κρατικής τρομοκρατίας», κατά την έκφραση του Μεξικανού νομπελίστα της Λογοτεχνίας Οκτάβιο Πας, αλλά για τον φόρο τιμής στη «μαύρη δύναμη», για τις γροθιές που ύψωσαν στο βάθρο των νικητών οι μαύροι Αμερικανοί ολυμπιονίκες Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος.

 

Nikos Deja Vu
nikosdejavu.tumblr.com
n1999k.blogspot.com

No comments:

Post a Comment